İstanbul Yüksek Öğrenim Kültür Derneği (İYÖKD)


12 Mart 1971 Muhtırası’ndan sonra kurulan ilk devrimci gençlik örgütü İYÖKD olmuştur. 1973’te kurulan İYÖKD, ilk kampanyasını “1974 Affı” olarak bilinen genel politik af isteğiyle yapar. Bunu “NATO’ya Hayır” kampanyası izler. Bu kampanyalarla öğrenci gençliğin örgütlenmesinde önemli adımlar atan İYÖKD, 1975’te İstanbul’daki üniversitelerde çok sayıda öğrenciye ulaşmıştır.

18 Aralık 1974’te İYÖKD yöneticisi Şahin Aydın, 23 Ocak 1975’te Kerim Yaman ve 1 Aralık 1975’te Cezmi Yılmaz ile Halit Pelitözü isimli öğrencilerin cenazeleri İstanbul’daki devrimci öğrencilerin yoğun katılımıyla kaldırılırken, yürüyüş, boykot ve işgal eylemleri düzenlenir. Merkezi Aksaray’da olan İYÖKD, Taksim’de Ahu Dudu Sokak (Şimdi Sadri Alışık Sokak) ve İpek Sokak’taki binalarda örgütlenir.

İYÖKD’ün bulunduğu eski ismi Ahu Dudu Sokak olan Sadri Alışık Sokak, 1987. 
SALT Araştırma, IFEA Arşivi

1976 yazında Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) tarafından kapatılan İYÖKD yerine İstanbul Yüksek Öğrenim Derneği (İYÖD) kurulur. İYÖD, o yıllardan başlayarak kapatıldığı 1977’ye kadar gençliğin anti-faşist mücadelesinin merkezi olur.

İstanbul Yüksek Öğrenim Kültür Derneği (İYÖKD) İstiklal Caddesi’ne açılan
Sadri Alışık Sokak ve İpek Sokak’ta bulunan binalarda örgütlendi, 2021.
Video-Fotoğraf: Çağrı İşbilir